Vì sao phát âm chuẩn từ điển vẫn gặp khó khăn khi nghe

Đối với người Việt mà nói, riêng việc mở từ điển ra để tra và nghe phát âm của từ mới đã là một điều đáng tích cực. Nhưng điều đáng buồn là, kể cả bạn tra và học phát âm thật chuẩn theo từ điển, bạn vẫn có thể gặp khó khăn khi nghe như thường. Lý do vì sao vậy?

Một từ có nhiều cách phát âm

Ngay cả khi biết cách phát âm “chuẩn từ điển” của một từ, thì một từ vẫn có rất nhiều cách phát âm khác nhau. Ví dụ, một người bản xứ có thể phát âm từ “actually” theo ít nhất 7 cách khác nhau (xem ảnh). Đó là chưa nói tới các hiện tượng như đồng hóa (assimilation): good morning => goob morning; nuốt âm (elision): five p.m. => fai p.m.;…

Làm thế nào để nghe được?

Vậy, làm thế nào để một người có thể “khớp” quá nhiều cách phát âm vào với 1 từ để có thể nghe hiểu được?

Có quan điểm cho rằng mọi người thường học một kiểu phát âm “chuẩn”, rồi “khớp” nó với các âm thanh “tương tự” để luận ra từ. Ví dụ, bạn biết từ “better” phát âm là /ˈbet.ər/, sau khi nghe người Mỹ nói /ˈbed.ər/, thì tự luận ra được. Quan điểm này tương đối ít thuyết phục, vì số lượng “version” của một từ có thể quá nhiều khiến người nghe không xử lý được.

Quan điểm gần đây hơn cho rằng, chúng ta lưu giữ rất nhiều “bản sao” cách phát âm của một từ, và “khớp” với âm mà chúng ta nghe được để luận nghĩa. Nói cách khác, người học “thuộc” cả hai phiên bản “better” và “bedder” phục vụ cho quá trình nghe.

Kinh nghiệm của Quang

Theo kinh nghiệm cá nhân của mình, quan điểm này phù hợp với thực tế. Người Mỹ bản xứ sống ở Michigan nếu ít tiếp xúc với cộng đồng quốc tế, thường gặp khó khăn khi hiểu tiếng Anh của những người này (lý do vì họ chưa có “phiên bản” tiếng Anh theo cách nói của người Trung Quốc, Việt Nam… trong não). Tương tự, bản thân mình không gặp vấn đề khi nghe tiếng Anh Mỹ, nhưng tương đối khó khăn khi xem phim nói tiếng Anh Anh (như Shelock Holmes).

Làm quen với nhiều cách phát âm trong 1 “accent”

Như vậy, trong việc học nghe tiếng Anh, rất cần thiết để làm quen với nhiều hơn 1 cách phát âm, hơn là chỉ biết cách phát âm trong từ điển. Để nghe tiếng Anh tốt hơn, thứ nhất, người học nên chọn một chuẩn tiếng Anh (ví dụ Anh Mỹ) và làm quen với các cách phát âm khác nhau của từ, đặc biệt là nghe từ trong câu (connected speech). Ví dụ, nghe “gotcha” thì biết đó là “got you” hay “wa da dja mean?” thì biết đó là “what do you mean?”.

Làm quen với nhiều accent

Thử hai, sau khi đã quen với một chuẩn phát âm (cả từ vựng lẫn các cách nối, luyến, nuốt âm), bạn nên làm quen với các kiểu phát âm khác, ví dụ Anh Úc, Anh Anh, Anh Ấn… Càng tiếp xúc với tiếng Anh nhiều, bạn sẽ càng “lưu trữ” được nhiều phiên bản khác nhau của một từ, và do đó, nghe tiếng Anh tốt hơn.

Tóm lại, biết tra từ điển để phát âm chuẩn là một bước quan trọng, nhưng chưa đủ để bạn có thể nghe được từ đó trong một câu, đặc biệt khi nghe “accent” xa lạ. Cách tốt nhất là nghe thật nhiều, và có mục tiêu rõ ràng, làm quen với nhiều “phiên bản” tiếng Anh khác nhau, như vậy kỹ năng nghe của bạn sẽ tiến bộ nhanh.

Tác giả: Quang Nguyễn

Bài đăng trên vnexpress.net: Vì sao phát âm chuẩn từ điển vẫn khó khăn khi nghe