expert@moonesl.vn
Gần đây có vài mẹ inbox hỏi mình “Con em hiện 4 tuổi, em chưa biết phải bắt đầu cho con học tiếng Anh từ đâu?”. Nhiều bố mẹ còn hỏi “Em có nên cho con đi học thêm tiếng Anh không?”
❤❤❤Khi các mẹ hỏi câu này, mình nhớ tới chặng đường mà Suzie nhà mình đã trải qua. Con bé theo mình sang Mỹ khi 4 tuổi, lúc đó nó hầu như chưa tiếp xúc gì nhiều với tiếng Anh ngoài vài tiết học mỗi tuần ở trường mẫu giáo song ngữ. Khi sang Mỹ, Suzie hầu như không hiểu và không nói được từ tiếng Anh nào ngoài từ “Hi”. Năm đầu ở Mỹ, Suzie theo học chương trình mẫu giáo nửa ngày, tuần học 4 buổi, mỗi buổi 2 tiếng, và con bé mất đúng 1 năm im lặng hoàn toàn cho tới khi bắt đầu nói tiếng Anh. Trong 1 năm đó, mình đã làm gì?
Lúc ấy, thời gian con bé học ở trường dường như là quá ít (khoảng 8h/tuần) so với ông anh trai Seal (lúc đó 6 tuổi, theo học kindergarten tại trường công full-time, 7 tiếng/ngày, 5 ngày/tuần, tổng là khoảng 35h/tuần). Do đó, để hỗ trợ con sử dụng tiếng Anh, hai vợ chồng mình thực hiện các việc sau:
👉👉1. Đọc sách cùng con.
Mình để ngay đầu vì theo mình, hoạt động này vô cùng ý nghĩa và hiệu quả. Thứ nhất, trẻ con đứa nào cũng thích được nghe kể chuyện, nên thường sẽ hợp tác. Thứ hai, hoạt động này giúp hình thành tình yêu sách của con từ khi còn rất nhỏ.
Theo các nghiên cứu về ngôn ngữ mình đọc, trẻ con bị kích thích trí não mạnh nhất và phần ngôn ngữ được kích hoạt nhiều nhất khi được bố mẹ đọc sách cùng (loại sách có tranh minh họa). Sách tranh giờ không thiếu. Việc của bố mẹ là nghiêm túc, kiên trì bỏ ra một khoảng thời gian đọc sách cùng con, thời gian sẽ tăng dần theo khả năng tập trung của con. Khi đọc, bố mẹ có thể vừa đọc vừa chỉ tay vào mặt chữ, điều này giúp các bé chưa biết chữ học cách liên kết ngôn ngữ tiếng + chữ viết, và có thể dần nhớ mặt chữ.
Không gì dễ chịu với 1 đứa trẻ là giọng của bố mẹ, chứ không phải giọng của cái video trên Youtube! Trong quá trình đọc, bố mẹ có thể cùng con giải thích những chỗ con chưa hiểu (có thể bằng tiếng Anh hoặc tiếng Việt), và giúp con liên hệ với chính bản thân con, tạo hứng thú cho con với câu chuyện bố mẹ vừa đọc cùng con.
👉2. Cho con xem phim hoạt hình bằng tiếng Anh mỗi ngày.
Lúc đó nhà mình mua kênh phim Netflix, có vô vàn các loại phim hoạt hình phù hợp với lứa tuổi của con bằng tiếng Anh. Tuy nhiên, mỗi ngày mình không cho con xem quá 1 tiếng. Thông thường 1 ngày xem 1 tập chừng 30 phút, ngày cuối tuần thì cho xem 2 tập là tối đa. Với trẻ con, bố mẹ nên hạn chế thời gian “screen time” (<2h/mỗi ngày), để con phát triển trí não và các loại hình vận động thể thao khác như chạy nhảy, đu xà…
👉3. Dùng tiếng Anh với con thường xuyên.
Vì lúc đó mục tiêu để con phát triển tiếng Anh nhanh trước khi về VN, hai vợ chồng tăng tốc sử dụng tiếng Anh với các con, gần như 100%. Đôi khi Suzie không hiểu gì đó, mình dùng ngôn ngữ cơ thể (nếu không hiểu nữa thì mẹ dùng tiếng Việt hỗ trợ), riết thì con quen và hiểu dần. Con bé dần dà hiểu những từ chỉ mệnh lệnh như “Put on your shoes”, “go brush your teeth”, “Give me the chopsticks, please”…
Có những khi mình hỏi con tiếng Anh, con trả lời tiếng Việt. Ví dụ “Do you love mommy”, con bảo “Con yêu mẹ”. OK, it’s totally fine.Đó là chuyện hết sức bình thường. Mình không ép buộc theo kiểu “Con không nói tiếng Anh thì mẹ không nói chuyện với con”.
Mình đồng hành cả hai ngôn ngữ, dùng tiếng Việt để hỗ trợ mỗi khi con không hiểu, và cho phép con sử dụng tiếng Việt nếu con muốn, còn mẹ thì cứ thống nhất tiếng Anh nhiều nhất có thể.
👉4. Áp dụng ở Việt Nam
Ở Việt Nam, việc thực hành 100% tiếng Anh với con không hoàn toàn khả thi, phần do hoàn cảnh tiếp xúc xung quanh môi trường là tiếng Việt (ví dụ ở với ông bà), phần vì bố mẹ chưa tự tin sử dụng tiếng Anh. Tuy nhiên, việc đặt ra 1 cung giờ cố định để dùng tiếng Anh là khá cần thiết. Trừ trường hợp bố mẹ không biết tí gì tiếng Anh thì chịu, còn nếu đã biết sơ sơ, bố mẹ có thể dành vài tới vài chục phút mỗi ngày nói tiếng Anh cùng con. Cả nhà có thể đặt ra một khoảng thời gian, kiểu như chơi game “chỉ tiếng Anh thôi”. Trong khoảng thời gian này, mọi hoạt động diễn ra, bố mẹ cố gắng hết sức dùng tiếng Anh với con. Ban đầu con có thể “kháng cự”, nhưng nếu biết đây là kiểu “game”, chiến thắng có thưởng thì các con thường sẽ hứng thú, cố gắng nói tiếng Anh hoặc “thà im lặng còn hơn nói tiếng Việt”.
Đây cũng là cơ hội để bố mẹ học tiếng Anh luôn. Khoảng thời gian này là khá ít ỏi, cho nên bố mẹ không nên lo lắng là tiếng Anh của mình sẽ làm hỏng con. Để cảm thấy tự tin hơn, bố mẹ có thể học thêm cách phát âm chuẩn các từ vựng căn bản, để chí ít bố mẹ nói đúng chứ không bị sai.
5. Lưu ý để thành công
Bố mẹ cần nhớ, bố mẹ phải thật KIÊN ĐỊNH VÀ BỀN BỈ! Đừng nghĩ rằng sau vài ngày hay vài tháng, con sẽ nói tiếng Anh vèo vèo. Suzie nhà mình đã trải qua giai đoạn câm nín “silent period” trong đúng MỘT NĂM.
Ngôn ngữ như một nụ hoa, nó nở lúc nào mình không bao giờ biết. Mỗi đứa trẻ đều khác nhau, giống như việc con cái sẽ ra đời ngày nào cha mẹ đâu có biết chắc được, có bé sinh sớm, có bé sinh đúng ngày dự sinh, có bé lại muộn. Tự dung, tới 1 ngày nắng đẹp, Suzie nói liền một lúc vài từ, “Mommy, I wanna go bathroom”. Ngạc nhiên, nhưng đó là phần thưởng xứng đáng là nỗ lực của bố mẹ trong hành trình cùng con sử dụng tiếng Anh!
Chúc các bố mẹ thành công!
Mẹ Moon
