expert@moonesl.vn
Giảm âm và nuốt âm khi nghe tiếng Anh
Khi nói đến phát âm tiếng Anh, nhiều người nghĩ rằng chỉ là học về âm (IPA), nhưng hiểu như thế chưa đủ. Học phát âm bao gồm rất nhiều nội dung khác, như trọng âm, giai điệu, nói theo cụm… Bài viết dưới đây nói về một khía cạnh vô cùng quan trọng của phát âm tiếng Anh, giúp cho người học tự tin khi nghe, đó là: giảm âm và nuốt âm.
Hầu hết những lý do mình gặp khó khăn khi nghe tiếng Anh liên quan đến giảm âm (reduction) và nuốt âm (elision) trong tiếng Anh. Giảm âm là việc người nói không phát âm đầy đủ một âm (ví dụ “for” nghe giống “fer”). Còn nuốt âm là không phát âm nào đó, ví dụ “kind of” thì nói thành “kinda”.
Sau đây là một vài câu chuyện liên quan tới giảm âm, nuốt âm mà mình trải qua.
Super salad
Hồi đó mới quay lại Mỹ năm 2017, mình vào cửa hàng pizza gọi món. Em bồi bàn xinh đẹp hỏi: “OK, so for aptertizer, would you like super salad?”. Mình tròn mắt ngạc nhiên, hỏi lại: “super salad? sorry, I don’t get that”. Em í dịu dàng nói rõ lại từng từ: “Would you like soup or salad?”. Mình cười: “salad, please”.
Rồi quay sang nói chuyện với bạn đi cùng: “I heard super salad, it turns out to be “soup or salad”
Bạn cùng bàn nói: “they sound the same”
Đây là hiện tượng giảm âm, vì mình kỳ vọng người ta nói từ “or” rõ ràng, nhưng người ta giảm âm thành “er”. Sau đó, từ “soup” nối âm với “er” nghe thành “super”. Sau này, mình biết vậy nên không bao giờ nghe sai nữa.
Pizza paper
Ở Mỹ được 2 năm, một hôm, con trai mình đi học về kể với mẹ:
Mẹ ơi, mấy ngày đầu đi học, nghe tiếng Anh con hay bị nhầm lắm. Có hôm thầy bảo con: “Give me a Pizza paper, please”. Con chẳng hiểu sao thầy lại bảo “Pizza paper”.
Mẹ chàng, vốn là một nhà ngôn ngữ học, cười: Did he mean “piece of” paper.
Chàng ỏn ẻn:
“You’re awesome. How do you know? Yes, I asked him and he said “A PIECE OF paper”, mom. But it sounded like A PIZZA paper”.
Mẹ chàng cười: Yeah, they sound ALMOST the same.
Trong trường hợp này, cậu chàng nhà mình nghe không quen. Cụm ”A piece of paper” người ta hay đọc nhanh thành “a piece /ə/ paper” – âm /f/ trong từ “of” bị nuốt đi, vì có phụ âm /p/ đứng ngay sau nó. Thành thử ra, âm /s/ ở cuối từ /pis/ với âm /ə/ trong nghe như /pis-əv/, nghe cũng gần na ná với từ “pizza” /ˈpitsə/ (có âm /t/, chặn 1 cái).
Phân tích thì phức tạp thế thôi, chứ học để dùng thì nắm nguyên tắc 1 chút, và nghe nhiều quen tai, nói nhiều quen mồm các bạn ạ.
Other any…
Lần này về Việt Nam rồi, lúc nghe đài “Michigan radio” trên đường đi mua cho bọn trẻ con bộ “bi-lắc” (table soccer), mình nghe cuộc phỏng vấn trên đài, tự nhiên có câu:
“Other any private companies that can provide the service?”
Đoạn này đang nói về tình hình khan hiếm ở Nam Sudan do chiến tranh.
Cái não chậm lụt của mình mất đến gần 1” để phân tích, “câu này là sao nhỉ, sao lại “other” ở đây?
Thì mới ngẫm ra người ta hỏi là:
“Are THERE any private companies that can provide the service?”
Từ “there” bị giảm đi, nghe thành “ther”, nên nghe cả cụm thành “other”…
Thế mới biết, học phát âm rất là hữu dụng trong nghe. Phải như ngày xưa không hiểu về “reduction” là chịu rồi.
Với lại, ngữ pháp và nghe nhiều cũng giúp nữa.
Kết luận:
Mình thấy trong nghe tiếng Anh, giảm âm với nối âm, nuốt âm, biến âm là những hiện tượng khiến nhiều người học ở Việt Nam gặp khó khăn nhiều nhất, dễ gây hoang mang nhất.
Nếu được học đầy đủ, chưa chắc bạn nghe đã ra hết 100%, nhưng cùng với thực hành và chiêm nghiệm, thì dần dà bạn sẽ nghe sẽ không sót từ nào cả.
Đáng tiếc, do nhận thức sai lầm (rằng phát âm thì chỉ học về âm) mà rất ít người học phát âm tiếng Anh thành thạo về giảm âm và nuốt âm, nên họ bỏ lỡ cơ hội để có thể nghe tiếng Anh tự tin và nói tiếng Anh tự nhiên.