expert@moonesl.vn
Phương pháp luyện nghe tiếng Anh nào là hiệu quả nhất? Câu trả lời nằm ở chính bạn: khả năng nghe của bạn đang ở đâu, và bạn sẵn sàng dành bao nhiêu thời gian cho việc luyện tập hàng ngày?
Nhiều học viên hỏi mình, luyện nghe tiếng Anh thế nào cho tiến bộ? Câu trả lời thật ra nằm ở chính các bạn. Khả năng nghe của bạn đang ở đâu, bạn sẵn sàng bỏ bao nhiêu thời gian để luyện nghe mỗi ngày?
Nghe tiếng Anh là một kỹ năng. Giống như bất kỳ kỹ năng nào khác, như đá bóng, cầu lông, thuyết trình… nó đều cần sự luyện tập thường xuyên. Bài viết này chỉ ra cho bạn 4 phương pháp luyện nghe cơ bản dành cho các trình độ và mục tiêu khác nhau, trong trường hợp bạn không có điều kiện giao tiếp thực tế với người nước ngoài.
“Nghe sâu”
3 phương pháp đầu tiên bao gồm: nghe chép chính tả (dictation), nghe chi tiết, và nghe nhắc lại (shadowing), là một nhóm thuộc về kỹ năng “nghe sâu” (intensive listening). Trước khi đi vào chi tiết, các bạn nên hiểu một chút về “nghe sâu”.
Nghe sâu là việc lựa chọn một bài nghe tương đối ngắn, và luyện nghe bài đó chi tiết nhất có thể. Khi nghe sâu, các bạn muốn biết rõ, nếu mình không nghe được thì lý do tại sao: do phát âm, do từ vựng, tốc độ nói, ngữ pháp, cách diễn đạt mới…
“Nghe sâu” giống như mang kính lúp ra để soi xem mình mắc lỗi gì và làm thế nào để hoàn thiện vậy. Về cơ bản, nghe sâu phù hợp với người học tiếng Anh ở trình độ chưa cao. 3 phương pháp luyện nghe sâu dưới đây có thể được sử dụng riêng biệt hoặc kết hợp, tùy vào người học.
1.Nghe chép chính tả?
“Chép chính tả” là phương pháp rất hữu ích với những người nghe kém. Bài nghe phù hợp là bài mà bạn sẽ hiểu được 70-80% nội dung của mình. Độ dài từ 1-5 phút là tương đối phù hợp, và bài nghe phải có “transcript” (bản đánh máy). Lợi thế của nghe chép chính tả là bạn sẽ xác định được chính xác vấn đề của mình khi nghe, lỗi phát âm, từ vựng, ngữ pháp… Hạn chế lớn nhất là phương pháp này rất tốn thời gian và yêu cầu sự kiên nhẫn cao nhất.
2. Nghe chi tiết
“Nghe chi tiết” giống như chép chính tả, chỉ khác là bạn không cần chép lại. Khi đã luyện chép chính tả thuần thục, bạn có thể tiết kiệm thời gian viết bằng “nghe chi tiết”. Lợi ích giống như “chép chính tả”, nhưng thêm điểm cộng là tiết kiệm thời gian.
3. Nghe nhắc lại
“Nghe nhắc lại” (shadowing) là khi bạn đã nghe chi tiết tốt rồi, có thể ngồi nghe và nhắc lại ngay lập tức những gì mình nghe được. Lưu ý, khi sử dụng “shadowing” để luyện nghe, bạn cần tắt “subtitle” (hoặc không nhìn vào “transcript”). Kỹ năng này phù hợp với người có khả năng nghe rất tốt (ví dụ, thỉnh thoảng mình vẫn tập “shadowing” theo kênh “Michigan Radio” ưa thích), hoặc là bài nghe đã rất quen thuộc.
Lợi thế của “shadowing” là bạn buộc phải nghe được tất cả các từ khóa để có thể nhắc lại, hơn thế, hiểu được các yếu tố tốc độ, nối âm, từ nhấn… của người nói giúp bạn tiến bộ nhanh khi luyện nghe.
Mặc dù những lợi ích to lớn, hạn chế của “nghe sâu” là rất mất thời gian, chủ đề thường nhàm chán (do độ dài và trình độ người nghe), và phạm vi từ vựng ngữ pháp học được hạn chế (do thời lượng nghe thấp, chỉ từ 1-5 phút mỗi bài).
Do đó, những người nghe tốt thường không áp dụng “nghe sâu” nữa, mà luyện nghe bằng “extensive listening” – “nghe rộng”.
“Nghe rộng”
Khi bạn đã có thể nghe CNN, BBC, Youtube… bằng tiếng Anh và hiểu 70-80% mà không cần quá nỗ lực, đã đến lúc bạn chuyển qua “extensive listening” – phương pháp nghe cuối cùng. Phương pháp này đặc biệt quan trọng với những bạn chuẩn bị qua sống, đi học hoặc làm việc ở nước nói tiếng Anh (Anh, Mỹ, Úc…)
“Nghe rộng” không tập trung vào chi tiết giống nghe sâu, mà tập trung vào việc bạn hiểu người nói. Khi “nghe rộng”, bạn có thể mất 1 từ, hoặc thậm chí 1 vài câu, nhưng miễn hiểu được nội dung thì coi như đạt yêu cầu. Còn kể cả bắt được hết từ, nhưng chẳng hiểu người ta đang nói gì, coi như chưa đạt yêu cầu.
Lợi thế của nghe rộng là bạn có thể lựa chọn tài liệu nghe phù hợp với sở thích, có độ dài tùy ý. Đôi khi đó là một video hướng dẫn cách học tiếng Anh, hoặc đơn giản là tin tức trên BBC hay CNN.
Cá nhân mình giờ chỉ nghe rộng (extensive listening) chứ không nghe sâu (intensive listening) nữa, trừ khi có người nhờ nghe để làm “transcript”. Mình thích nghe “audio book” trên app “Audible” về “ethics” và “marketing” – hai chủ đề ưa thích. Mình cập nhật tin tức trên “Michigan Radio” – mọi người có thể tải “app” trên điện thoại, nghe mọi lúc mọi nơi, như lúc lái xe, nấu cơm, rửa bát, trông con… Các bài “podcast” như “EO Fire” về kinh doanh cũng làm mình hứng thú, và đôi khi mình xem “Dragon Ball” bằng tiếng Anh cùng bọn nhóc nhà mình.
Tóm lại, khi luyện nghe, bạn cần biết trình độ của mình ở đâu, và sẵn sàng dành bao nhiêu thời gian cho luyện tập. Các phương pháp “intensive” phù hợp hơn với những người mới tập; trong khi “extensive” là lựa chọn ưa thích của những người có khả năng nghe tốt hơn.
Video hướng dẫn 4 phương pháp luyện nghe
Tác giả Quang Nguyen
