Có bao giờ bạn tự hỏi, sao mình nghe TOEFL, IELTS thì không đến nỗi nào, nhưng động nghe phim hay giao tiếp thì cảm thấy nó khó quá khó? Câu trả lời Quang tìm được nhờ 1 lần đi dự hội thảo về phát âm tiếng Anh tại Michigan States University năm 2017. Một diễn giả đã “mở mắt” cho mình khi phân tích: thật ra có 3 loại tiếng Anh mà người học thường nghe.
Greenhouse English
Loại thứ nhất, bà gọi là “greenhouse English” (tiếng Anh nhà kính). Loại tiếng Anh này hay được nghe ở các trường mẫu giáo, tiểu học hay các trường học ở các nước nói tiếng Anh như ngoại ngữ (giống Việt Nam).
Đặc thù của “greenhouse English” là giáo viên thường đọc rõ từng từ giống như trong từ điển vậy. Tất cả các từ, bất kể là từ được nhấn hay không được nhấn đều được phát âm (enunciate) một cách cẩn thận và rõ ràng. Ví dụ:
HELLO, HOW ARE YOU?
I AM FINE, THANK YOU, AND YOU?
Garden English
Vượt qua trình độ này, học sinh được tiếp cận với cái gọi là “garden English”. Loại tiếng Anh này không được phát âm rõ ràng như “greenhouse English”, đôi khi sử dụng giảm âm, nối âm, nhưng đặc thù chung là được nói ở tốc độ chậm và các từ không được nhấn (function words) cũng được nói tương đối rõ ràng, ví dụ:
MY NAME’S QUANG (‘is’ được giảm lược)
I’m going to school now. I won’t be late (‘am’ và ‘will not’ được giảm lược)
Tiếng Anh “garden” thường được thấy trong các lớp học tiếng Anh của người Việt Nam. Hầu hết các tài liệu nghe chuẩn hóa (kể cả IELTS và TOEFL) đều là “garden English” – tiếng Anh chậm, chuẩn mực, rõ ràng, và ít các hiện tượng nối âm, nuốt âm như trong thực tế.
Tóm lại, tiếng Anh “garden” là khi người nói cố tình nói chậm và rõ hơn so với tốc độ bình thường nhằm tăng tính rõ ràng, và đảm bảo người nghe có thể hiểu được.
Jungle English
Loại cuối cùng, gọi là “jungle English” – là tiếng Anh tự nhiên. Loại này khó nghe hơn rất nhiều vì có nhiều phần giảm âm, nối âm, nuốt âm… và tốc độ thì thường… nhanh như điện xẹt. Đây là tiếng Anh được sử dụng khi người bản xứ nói chuyện với nhau, ví dụ:
You’ve gotta do_w_it with all_of your_ability (nối âm), hoặc;
Bedy-bo-da bed-a sleep beder (Betty bought a bed to sleep better) (nối âm, biến âm, tốc độ nhanh)
Mình có đứa cháu họ, từ nhỏ đi học tiếng Anh ở khắp nơi, nhưng khi xem phim tiếng Anh thì không hiểu. Bố mẹ nó thấy nó gặp thầy cô thì vẫn nói tiếng Anh tốt, nên nghĩ rằng tiếng Anh của con dùng được. Mình thì biết rằng còn 1 khoảng cách rất lớn giữa việc “giao tiếp được với Tây” và dùng tiếng Anh tự tin và thoái mái.
Khoảng cách đó chính là khoảng cách giữa “Garden English” và “Jungle English”. Chừng nào khoảng cách đó chưa được khỏa lấp, người học vẫn sẽ không bao giờ tự tin hoàn toàn trong việc sử dụng tiếng Anh để học tập, tương tác, và giao thương.
Tác giả: Quang Nguyễn