Có nên “shadowing” để nói tự nhiên không?

Mình lướt qua các diễn đàn, các kênh Youtube của đồng nghiệp, không ít người khuyên nhau tập bài “shadowing” (đọc đuổi) để nói tiếng Anh hay hơn. Tuy nhiên, mình thấy những lời khuyên này rất dễ gây hiểu lầm, biến một bài tập tưởng như có lợi thành có hại.

Shadowing (được biết đến với tên “đọc đuổi”) là một kỹ thuật theo đó người học sẽ nhắc theo băng mẫu gần như cùng lúc. Để làm được điều này, bạn cần phải nghe và nhắc lại những gì nghe được gần như cùng lúc (thường là không có transcript). Bài tập này giúp bạn phát triển kỹ năng nghe. Ban đầu, nó được dùng để đào tạo thông dịch viên kỹ năng dịch đuổi, tức là mẫu nói tới đâu là dịch ra tới đó.

Về sau, kỹ thuật này được áp dụng cả trong kỹ năng nói, cụ thể là phát âm, với luận điểm là nó giúp bạn học cách nhấn nhá tự nhiên của người bản xứ. Điều này đúng, nhưng có thể có tác dụng ngược.

Vấn đề của shadowing là gì?

1. Bạn đuổi theo mẫu không kịp

Vì phải nhắc lại gần như cùng lúc với mẫu, bạn thấy gần như không nói kịp tốc độ với họ.

Kể cả khi có transcript, bạn vẫn thấy khó khăn bắt kịp tốc độ mẫu. Bạn cứ cố lên lên xuống xuống nhưng vừa nói vừa hụt hơi. Tại sao họ nói được nhanh mà bạn thì không? Nguyên nhân chính là do bạn không hiểu biết về các kỹ thuật quan trọng của phát âm như nối giảm âm hay nhịp điệu.

2. Bạn bị nhiễm thói quen nói nhanh mà không rõ

Nếu tập bài này nhiều (khi chẳng có hiểu biết về phát âm), bạn muốn nói nhanh như người bản xứ, trong khi vô tình không quan tâm tới yếu tố làm sao để nói rõ.

3. Bạn không biết cách nhấn giống mẫu

Việc nhắc lại theo mẫu nghe thì dễ nhưng không hề dễ. Bạn nhắc theo mẫu như cái máy nhưng cũng không hiểu mẫu nhấn như thế nào, nối âm ra sao, tại sao họ nói được nhanh còn mình thì không. Bạn đọc đuổi theo nhưng không biết làm sao cho giống. Hệ quả là, dù tập nhiều nhưng bạn thấy hiệu quả không được thần thánh như lời đồn.

Học phát âm tiếng Anh cùng chuyên gia, thạc sĩ Mỹ, giáo viên dạy tiếng Anh trên báo Vnexpress ở đây

Kết luận:

Cho nên, giải pháp không phải là shadowing. Bạn chỉ nên tập bài shadowing khi đã hoàn thành bài tập “bắt chước”. Bài tập này mình sáng tạo & đã ứng dụng cho hàng nghìn học viên phát âm tại MoonESL. Bài tập này cũng là dạng nhắc lại, nhưng ở tốc độ chậm hơn & có sự phân tích về phát âm để nắm được cách nói của người bản xứ và ứng dụng.

Nếu shadowing giống như đi theo giọng nói của một người trong đêm tối mù mịt thì bài tập bắt chước (độc quyền cho các học viên của MoonESL) giống như đi theo một người giữa ban ngày, khi bạn có thể nhìn rất rõ người đó, và nhờ thế bạn đi đúng hướng.

Chúc bạn thành công

Bài đăng trên báo Vnexpress

Moon Nguyen – Chuyên gia đào tạo phát âm Anh-Mỹ & luyện nói lưu loát.

Có nên “shadowing” để nói tự nhiên không?