Hồi mới qua Mỹ, mình cứ nghĩ người Mỹ rất là đáng yêu & cực kỳ thân thiện. Điều mình nhận thấy là họ cười mỗi khi chào mình, thậm chí hai người lạ trên phố cũng cười chào nhau. Điều này mới tuyệt vời làm sao! Nhưng sau khi ở Mỹ lâu hơn, mình nhận ra người Mỹ chưa hẳn đã là thân thiện như cách họ cử xử. Để nhận ra điều này, bạn cần chút tinh tế về mặt ngôn ngữ, hiểu& cảm nhận ngữ điệu tiếng Anh.
Trường học Mỹ dạy trẻ con “Be nice”, tức là phải cư xử cho tử tế, cho đẹp. Bạn có thể không thực sự thích một món quà được tặng nhưng vẫn phải cười & niềm nở nhận quà, thậm chí nói là bạn rất thích nó. Họ được giáo dục để che giấu cảm xúc thực sự trong những mối quan hệ xã giao. Đó có lẽ là lý do người không hiểu sẽ thấy người Mỹ khá thân thiện nhưng để làm bạn với họ không dễ dàng.
Khi bạn mời một người Mỹ tới nhà ăn, bạn hỏi họ “How’s the food?”. Nếu người Mỹ trả lời “Good” thì hãy để ý kỹ nét mặt, biểu cảm cũng như cách họ dùng ngữ điệu. Đôi khi Good cũng chưa hẳn là ngon nhé! Hồi mới qua Mỹ, Moon tập làm bánh. Hồi đó hì hụi cả buổi chiều làm ra tác phẩm chiếc bánh cam. Mình làm xong chồng nhìn còn chẳng muốn ăn, mời một người bạn Mỹ qua chơi ăn thử, bạn ấy nói “I think it’s good” rồi miễn cưỡng gật gù và ăn vài miếng lấy lệ. Đó là cách người ta cư xử “nice” để mình không thấy phiền lòng. Trong thực tế, nếu đồ ăn thực sự ngon, họ sẽ không tiếc lời khen cho bạn, ví dụ, họ sẽ nói “Wow, I love it. Your food is awesome/amazing/great”. Thường họ sẽ dùng mấy từ chỉ cấp độ cao như vậy đó. Người Mỹ khá thích dùng những từ mang tính chất cường điệu để thể hiện sự tích cực.
Người Mỹ thích riêng tư & rất không thoải mái khi đứng quá gần người khác. Thông thường họ sẽ đứng/ngồi cách nhau 1 sải tay (trừ khi đi xe bus đông quá không có cách nào khác). Các nhà hàng của Mỹ cũng thường bố trí mọi người ngồi cách xa nhau chút, chứ không có chuyện ngồi san sát nhau như ở các quán ở Việt Nam. Nếu bạn đi trong siêu thị chọn đồ, nếu một người muốn tiến lại đẩy xe ngang qua bạn, họ sẽ nói “Excuse me” một cách lịch sự. Đây là cách để thông báo cho người đối diện biết bạn đang tiến tới rất gần họ & nhờ người kia tránh ra một chút, kiểu như “Phiền anh chị tránh đường, tôi đi nhờ qua tí”.
Có lẽ khi nghe người Mỹ nói “Excuse me” bạn thấy họ rất lịch sự phải không? Nhưng thực tế họ có thực sự thân thiện không thì bạn phải nghe cách họ nói cụm từ này để cảm nhận thái độ. Câu “Excuse me”, nếu sử dụng ngữ điệu khác đi (đặc biệt với khuôn mặt không thân thiện, không cười hoặc cười lấy lệ) sẽ cho biết người nói có thực sự có ý gì. Nếu nói “Excuse me” kiểu khó chịu, nghĩa có nó giống như “get out of my way”. Ở Mỹ thi thoảng mình cũng gặp vài người thô lỗ như vậy.
Nói chung, để thực sự hiểu thái độ, cảm xúc của ai đó (trong bất kỳ ngôn ngữ nào), không phải chỉ dựa trên mặt nghĩa đen sì của từ. Bạn cần nghe nhiều, tiếp xúc & cảm nhận mặt dưới, chiều sâu của ngôn ngữ.
Tác giả: Cô Moon Nguyễn
Fanpage: MoonESL – phát âm tiếng Anh
Khóa học: Phát âm tiếng Anh – nói tự nhiên
Khóa học: Phương pháp luyện nghe sâu tiếng Anh