Lần trước khi chia sẻ cùng khán giả của Người dẫn lối- Life Mentor, nhiều mẹ quan tâm tới việc học tiếng Anh khi trẻ bắt đầu muộn, từ cấp 2. Theo mình, bắt đầu sớm hay muộn không quá quan trọng. Quan trọng nhất là con có phương pháp học phù hợp và không ngại/sợ học tiếng Anh. Phương pháp học không phù hợp, ví dụ như tập trung quá nhiều vào ngữ pháp, có thể khiến con không kết nối ngôn ngữ với thực tế sử dụng, lâu dần làm “cùn” niềm nhiệt huyết của con với ngôn ngữ này.
1. Xác định tâm lý
Ngày nhỏ mỗi khi mình đi thi, mẹ đều dặn câu này, “Bình tĩnh, tự tin, bắn trúng đích”. Với việc đồng hành cùng con, có lẽ cũng nên vậy. Hãy cứ bình tĩnh bố mẹ ạ. Đừng quá lo lắng khi con mình đang bị bạn đồng trang lứa bỏ lại phía sau.
Để bố mẹ thấy phấn khích hơn, bản thân cô Moon cũng đã từng rất dốt tiếng Anh (so với các bạn cùng lớp). Cuối năm lớp 6, Moon tự nhiên muốn giỏi như bạn Quỳnh Anh cùng lớp nên đã từng bước vươn lên trong môn học này. Không ai giỏi ngay từ đầu, con bạn cũng cần thời gian để tích lũy. Ngôn ngữ là một kỹ năng, cần được thực hành liên tục. Bố mẹ không nên kỳ vọng con học tập trung vài tháng là đuổi kịp các bạn. Đừng tập trung vào mục đích, hãy tập trung vào hành trình thực hiện mục đích đó.
2. Bắt đầu từ phát âm
Seal nhà mình phát âm rất tốt. Ban đầu khi định hướng học cho con, mình tính bỏ qua phần này. Tuy nhiên, sau khi đồng hành cùng con một thời gian, mình thấy con vẫn cần học phát âm. Seal nói tốt nhưng do chưa hiểu về âm & các kỹ thuật trong phát âm, khả năng NGHE nhận diện âm của con không tốt, vô tình ảnh hưởng tới khả năng nghe tiếng Anh, đặc biệt khi nghe ở tốc độ nhanh.
Khác với sự tưởng tượng của nhiều phụ huynh, phát âm không chỉ giúp con nói rõ mà có liên quan tới việc nâng cao khả năng NGHE. Mình đã viết một bài rất chi tiết phân tích về lợi ích của phát âm, ba mẹ đọc tham khảo link bên dưới.
3. Nghe
Quay trở lại với việc làm thế nào để con thích nghe, bố mẹ cần liên hệ việc nghe với kinh nghiệm & trải nghiệm thực tế của con. Ví dụ, nếu con quan tâm tới việc nấu ăn hoặc làm thủ công, hãy cho con nghe để học kiến thức (listen to learn).
Bạn sẽ tự hỏi: Con tôi nghe còn chẳng hiểu gì thì học được gì?
Quá đúng. Hãy nhớ đây là bước LÀM QUEN, giống như bước đệm để con cảm thấy Ý NGHĨA của việc học tiếng Anh. Con có thể xem video trên Youtube & xem phụ đề kết hợp.
Khuyến cáo: Nếu con nhìn phụ đề (kết hợp tra từ điển) vẫn không hiểu thì tốt nhất bố mẹ nên bồi bổ kỹ năng đọc hiểu cho con trước.
Ngoài ra để chọn kênh con thích, cứ search từ khóa trên Youtube là được. Các video hiện giờ đều có phụ đề tự động & chỉnh chế độ nói chậm nên mọi thứ trở nên rất dễ dàng với các con. Khan Academy cũng là cách để nghe & học nội dung, có thể con nghe không tốt nhưng chí ít để hiểu thì cũng cần khả năng đọc hiểu (đọc phụ đề) đủ tốt để nắm được kiến thức.
Song song với nghe để học (listen to learn), hãy đào tạo con cách nghe “learn to listen”.
Để cô Moon giúp bạn kể ra một vài sai lầm cơ bản nhưng “chết người” khi luyện nghe. Những SAI LẦM này mình cũng từng mắc và nó làm mình khốn khổ với việc nghe suốt nhiều năm:
• Nghe chép chính tả, bật bằng từng câu, bật đi bật lại tới khi nào nghe được thì thôi
• Đang nghe mà có từ nào không biết là đau khổ, không nghe nổi những câu tiếp theo nữa…
• Nghe tập trung từng từ khi nghe, nên tới khi họ nói nhanh là chịu không nghe ra
Khi học cách nghe (learn to listen), thay vì nghe Youtube, hãy chọn bài nghe phù hợp khả năng. Khi learn to listen, con phải học cách phân tích một bài để nắm được cách nghe. Tốt nhất, bố mẹ cân nhắc tìm một khóa luyện nghe chuyên sâu cho con.
Một số nguồn nghe tham khảo:
Nguồn này của Hội đồng Anh, có bài nghe chia cách trình độ A-B-C, sau mỗi bài nghe sẽ có quiz.
Voicetube có chia trình độ, có phụ đề như xem Youtube. Có hướng dẫn từ mới trong video.
Ưu điểm là chủ đề đa dạng, thực tế, không bị nhàm chán.
4. Nói.
Sau khi con đã nghe và có thể đọc được một cách tự tin hơn đây chính là lúc thích hợp để phát triển khả năng nói việc thực hành nói được Moon giới thiệu rất cụ thể trong cuốn phương pháp luyện nói tiếng Anh lưu loát. Ngoài việc tự tạo môi trường để nói tiếng Anh cùng bạn bè hoặc người thân hoặc các hội nhóm khác việc tự luyện tập sẽ tạo nên sự khác biệt qua thời gian.
Nhìn chung phương pháp mình đưa ra đã được kiểm chứng khoa học và được thực hiện trên nhiều đối tượng học viên. Nói đơn giản việc ghi âm nói tự nói với bản thân về các chủ đề mỗi ngày sẽ giúp bạn tự tin hơn và chuẩn bị tinh thần cho những cuộc hội thoại thực tế.
Một ngày “luyện” tiếng Anh của Moon
Xem thêm bài viết Moon đã luyện nói như thế nào?
5. Đọc & viết
Về kỹ năng đọc, những cuốn sách dành cho lứa tuổi mầm non cũng không còn phù hợp ở giai đoạn này. Khi học cấp 2, việc bố mẹ dành thời gian đọc tiếng Anh hằng ngày cho con theo mình không khả thi. Do đó, thuê một gia sư kèm cặp con là hợp lý, nhất là khi con mới bắt đầu hoặc khả năng đọc hiểu yếu.
Con có thể bắt đầu học cách đọc (learn to read) ở bất kỳ quyển giáo trình dạy đọc nào, sau đó từ từ giúp con đọc những bài viết trên mạng với nội dung liên quan. Ngữ pháp có thể được dạy lồng ghép kết hợp khi đọc, không nhất thiết phải dạy ngữ pháp tách riêng như trong nhà trường. Bố mẹ có thể tham khảo bất kỳ giáo trình dạy đọc nào, ví dụ TOELF Junior hay loạt Expert IELTS, hay Q Reading & Writig, đọc thêm trang newsinlevels.com
Khi con đã có nền tảng đọc tương đối, bố mẹ có thể khuyến khích con đọc tìm hiểu về các chủ điểm quan tâm bằng cách Google từ khóa, hoặc tham gia các khóa học trên Khan Academy. Bạn nhà mình học trên Khan và khen hay.
Về khả năng viết, việc đọc rồi tự ngồi viết lại câu theo cách riêng của con rất hữu ích. Mình thường xuyên áp dụng việc này với các con của mình. Con chưa cần phải sáng tạo ra ngôn ngữ, mà dựa trên ngôn ngữ & nội dung bài đọc để luyện kỹ năng viết. Xây dựng thói quen này hàng ngày. Con sẽ dần học được cách sử dụng từ ngữ & cấu trúc câu thông qua việc đọc, & ứng dụng vào viết.
Sai lầm cần tránh:
• Đừng cho con học kiểu mỗi ngày tra từ điển ghi chép từ vựng. Học từ vựng “chết” như vậy rất dễ quên & gây chán, vì nó không giúp các con liên hệ với kiến thức thực tế hoặc hoàn cảnh có ý nghĩa.
• Chăm chăm bắt con học ngữ pháp để lấy điểm trên trường. Bạn vừa muốn con điểm cao vừa muốn con học giỏi mọi thứ? Tại mỗi thời điểm, hãy đưa ra những ưu tiên riêng.
Mình sợ nhất là con ghét học tiếng Anh, mà muốn con ghét học TA thì cho con học ngữ pháp. Ngữ pháp cần thiết để con có thể đọc hoặc nghe hiểu nhưng nếu chỉ học ngữ pháp tách rời ngữ cảnh thì con khó lòng liên hệ thực tế và cảm thấy việc học có ý nghĩa. Cho nên, ở trên mình nói học ngữ pháp lồng trong học đọc là như vậy. Để dạy được ngữ pháp thú vị là cả một nghệ thuật mà không phải giáo viên TA nào cũng làm được.
—–
Sơ lược Moon đã đưa ra ngắn gọn những chiến lược bố mẹ cần biết để giúp con ở lứa tuổi cấp 2 học tốt cả bốn kỹ năng nghe nói đọc viết. Chúc các bố mẹ áp dụng thành công.
Lượt xem: 841
expert@moonesl.vn
