Tại sao phát âm tiếng Anh giúp bạn nghe tốt hơn?

Phát âm tiếng Anh sẽ giúp bạn nghe tốt hơn rất nhiều, lý do là bạn sẽ cảm nhận được về âm, trọng âm, giai điệu… để có thể nghe hiệu quả hơn.

Nỗi đau của một du học sinh

Năm 2010 mình đi học MBA ở Mỹ. Mình học ở Michigan, nơi có rất ít người Việt và cả trường ĐH của mình chỉ có duy nhất mình và 1 bạn nữa người Việt Nam.

Để kiếm được học bổng, mình thi TOEFL ibt, hồi đó điểm nghe được gần tuyệt đối (29/30). Mình nói đến điểm nghe vì nó sắp trở thành “cơn ác mộng” của mình sau khi đến Mỹ.

Nói chuyện với sinh viên quốc tế thì mình không vấn đề gì, vì đều là ESL với EFL cả, nên các bạn ấy nói tiếng Anh chậm và rõ. Nhưng mấy bạn người Mỹ thì thật là khủng hoảng.
Mình dành thêm vài dòng để chia sẻ thêm tại sao nghe TOEFL ibt được gần tuyệt đối, nói chuyện với sinh viên quốc tế không gặp vấn đề gì, nhưng nói chuyện với người bản ngữ lại gặp khó khăn.

Tại sao nghe được sinh viên quốc tế, nhưng không hiểu người bản ngữ

Hồi đó, mình cũng không hiểu vì sao như vậy, nhưng sau này mình biết rằng khó khăn khi nghe của mình vì 2 lý do chính:

– Một là người bản ngữ nói nhanh hơn so với bài test, và sinh viên quốc tế
– Thứ hai, quan trọng hơn, là họ nối âm, giảm âm, nuốt âm rất nhiều.

Trước hôm đi học đầu tiên, mình rất lo là đến trường nghe giáo sư giảng thì không hiểu gì – vì mình nghe mấy bạn người Mỹ nói lùng bùng, một bạn sinh viên quốc tế an ủi: “Đừng lo, Quang. Professor sẽ nói chậm và rõ hơn người bình thường”.

Mình ôm cái lo lắng đi ngủ, để rồi hôm sau phát hiện ra rằng… GS nói tiếng Anh còn nhanh hơn mấy bạn Mỹ bình thường.

Cơn ác mộng của một du học sinh

Đúng, cơn ác mộng lớn nhất với mình thời đi du học là không nghe được.

Vì không nghe được, nên trong giao tiếp hàng ngày, nghe giảng, class discussion gặp rất nhiều khó khăn. Mình học MBA từ 2010 đến 2012, nhưng đến lúc về rồi thì vẫn không tự tin vào đôi tai của mình lắm. Đơn giản là đôi khi mình vẫn nghe “từ nọ xọ từ kia”.

Sau đó, do cơ duyên nên mình nghiên cứu về phát âm tiếng Anh, và mình đã hiểu lý do tại sao mình nghe tiếng Anh không được.

Phát âm tiếng Anh giúp nghe tự tin

Tháng 3 năm 2018, mình tham gia một hội thảo về phát âm tiếng Anh, trong bài thuyết trình của mình, giáo sư Shirley chia sẻ: trọng âm, rhythm (giai điệu) và nối âm (liaison) là 3 yếu tố quan trọng nhất. Đặc biệt, phần nối âm giúp bạn nghe tiếng Anh tốt hơn.

Lần thứ 2 sang Mỹ từ 2017-2019, mình đã có thể nghe tiếng Anh tự tin như người Mỹ. Giờ đây, mỗi ngày mình đều nghe đài Michigan Radio để cập nhật tình hình thời sự quốc tế, không gặp khó khăn gì nữa.

Nếu có một điều ước cho quá khứ, mình sẽ ước rằng mình được học PHÁT ÂM TIẾNG ANH chuẩn từ trước khi sang Mỹ năm 2010. Nếu được vậy, mình đã có thể tự tin hơn, học được nhiều hơn và trải nghiệm tốt hơn nhiều trong những năm đẹp nhất của cuộc đời.

Biết từ vựng, ngữ pháp tốt và am hiểu lĩnh vực có đảm bảo bạn nghe tốt?

Vậy, phát âm tiếng Anh đã giúp cho mình cải thiện khả năng nghe như thế nào? Rất nhiều bạn nói với mình, khi nghe, sự am hiểu về đề tài, từ vựng và ngữ pháp đóng vai trò quan trọng. Điều này đúng, nhưng không đủ.

Trước đây mình luyện nghe cho rất nhiều học viên. Câu đầu tiên họ nói với mình là: “Bài này em nghe không nổi vì nhiều từ mới”

Tới khi mình chia sẻ transcript, hỏi: “em đọc có hiểu transcript không?”

Bạn ấy mới nói: “vâng, em hiểu hết, không có từ mới nào ạ”.

4 cách phát âm tiếng Anh giúp bạn nâng cao khả năng nghe

Thế tại sao bạn nghe không nổi? Những khó khăn của bạn cũng là những khó khăn của “ngày xưa”, khi Quang lần đầu đi du học tại Mỹ:

1. Bạn bắt sai từ khóa

Vì đoán sai từ khóa, bạn hiểu nhầm ý. Đây là cũng là điều mà học phát âm đúng cách giúp bạn. Nó giúp bạn phân biệt âm khó, nghe 1 từ nhận diện toàn bộ âm mà không phải đoán.
Nhờ đó, nếu mình nói:

I have a cup hoặc I have a cub trong thực tế, bạn hoàn toàn có thể phân biệt được mà không phải chờ nghe âm cuối mình làm thật to /p/ hay /b/.

Nếu phải vừa nghe vừa dựa vào ngữ cảnh để đoán mình nói “cub” hay “cup”.

Trước khi học phát âm, mình còn không phân biệt được “sit” với “seat”, nghĩ rằng “bed” với “bad” đọc “giông giống” nhau, nên khi nghe từ khóa cũng không thể “chắc tai” được để có thể tự tin.

2. Tốc độ nói của người bản xứ rất nhanh

Vì họ chỉ nhấn những từ quan trọng trong câu thôi, cái này phát âm tiếng Anh gọi là “rhythm”. Trong tiếng Việt, mình tập trung nghe từng từ một, nhưng tiếng Anh thì chỉ tập trung nghe “từ khóa” và từ “được nhấn” thôi.

Khi bạn mang cách nghe của tiếng Việt vào tiếng Anh, sẽ rất mệt mỏi, vì bạn không thể nghe hết các từ được, phần giảm âm và nuốt âm rất nhiều.

Năm 2020, một bạn học viên phát âm là giám đốc một công ty phần mềm outsourcing đã tâm sự: “Sáng nay có cuộc họp với 2 ông bên Cali và một ông bên Nhật, bất thình lình em nhận ra sau khi ngồi nghe hơn 1.5h mà không bị làm sao cả và vẫn nghe được khoảng 6-70% nội dung. Trước khóa học, em cứ nghe liên tục tầm 20-30 phút là bắt đầu ong ong, không nghe được nữa vì kiệt sức”.

Lý do là vì bạn ấy đã “bắt từ” chuẩn hơn do học âm IPA, và quan trọng hơn nữa, biết cách nghe từ nhấn và cảm nhận trọng âm tốt. Bản thân Quang cũng trải qua quá trình tương tự.

3. Người bản xứ luôn nối âm

Đây là phần gây áp lực cho nhiều bạn, khi nghe thấy người ta nói líu ríu vào nhau, cảm thấy mọi thứ cứ dính vào không gỡ ra nổi cụm đó là cái gì. Ví dụ, con trai mình khi nghe “a piece of paper”, bạn ấy hiểu là “a pizza paper”, nên cứ ngỡ thầy muốn mình tìm cái miếng giấy gói pizza gì đó…

Học phát âm sẽ KHÔNG giúp các bạn nghe được nối âm ngay, vì các bạn sẽ phải học nối âm qua kinh nghiệm của bản thân. Nhưng khi nghe nối âm, các bạn sẽ hiểu được tại sao người ta nói thế, và lần sau khi nghe lại sẽ bắt được từ vựng.

4. Phát âm giúp bạn tách âm ra khỏi chuỗi

Đây là kỹ năng quan trọng nhất cho người nghe tiếng Anh, mà bạn sẽ học được khi được học phát âm tiếng Anh đúng cách. Khi nghe, rất nhiều khi đơn giản là bạn “lùng bùng lỗ tai” và không thể hiểu bất kỳ cái gì.

Phát âm tiếng Anh giúp bạn cảm nhận được trọng âm của từ, và có khả năng “tách chuỗi” (thuật ngữ phát âm gọi là: segmentation) dựa trên một “giả định” rằng 90% các từ có nghĩa đều có trọng âm rơi vào âm tiết đầu tiên.

Tóm lại, để có thể nghe tiếng Anh tốt, bạn cần có từ vựng, ngữ pháp, có sự hiểu biết về đề tài đang được bàn luận, và quan trọng nhất là có kiến thức và kỹ năng phát âm tiếng Anh tốt. Đây chính là mảnh ghép còn thiếu trong hệ thống giáo dục tiếng Anh hiện nay tại Việt Nam. Mình hy vọng phát âm tiếng Anh (chuẩn Anh Anh hoặc Anh Mỹ đều được) sẽ sớm được đưa vào giảng dạy trong nhà trường nhằm giúp người trẻ có thể tự tin nghe và nói tiếng Anh trong thực tiễn.