expert@moonesl.vn
Nhiều người cho rằng học phát âm là đọc được IPA, điều này gây ra hậu quả là học “phát âm” mà không thấy tiếng Anh tiến bộ nhiều.
Bài viết chia sẻ về 3 cấp độ học âm IPA để các giáo viên dạy phát âm khác ở Việt Nam có thể học hỏi và giúp các bạn học viên nắm được, nhằm học phát âm tiếng Anh hiệu quả hơn.
NHẬN THỨC VỀ ÂM VÀ ÂM TIẾT
1. Nhận thức về âm
Nói ngắn gọn thì người học phát âm tiếng Anh sẽ có kiến thức về âm IPA hơn người không học.
Người học sẽ biết rằng trong tiếng Anh có âm “schwa” và âm “unstressed schwa”; biết rằng tiếng Anh có âm “i lỏng miệng” (lax i) trong “sit” và “i chặt miệng” (tense i) trong “seat”, và hai nguyên âm này phát âm hoàn toàn khác nhau; và sự khác biệt nằm ở cách phát âm, và chất lượng của âm, chứ không phải là độ “ngắn”, hay “dài” của âm…
Về tổng thể, ví dụ, sau khi học xong phần nguyên âm, bạn sẽ có thể nhớ lại bất kỳ từ nào mình đã học trong đời, và xác định “nguyên âm” trong từ đó. Ví dụ, “father” thì có nguyên âm ở âm tiết được nhấn là âm /ɑ/ trong từ “hot”; còn nguyên âm của từ “wall” thì là nguyên âm /ɔ/ như trong từ “law”.
Lợi ích của việc “nhận thức” được toàn bộ hệ thống âm là rất lớn, vì về cơ bản, người học có thể “rà soát” lại toàn bộ các từ vựng mà từ trước tới giờ mình chưa chắc chắn về phát âm, và tự hỏi: nguyên âm của từ này là gì nhỉ?
Đây là cơ sở bước đầu và quan trọng cho việc nghe tự tin và phát âm rõ ràng sau này.
2. Nhận thức về âm tiết
Để nghe và nói tiếng Anh tốt, nhận thức về âm tiết là một lợi thế lớn.
Khi một nguyên âm kết hợp với 1 hoặc nhiều phụ âm, nó sẽ tạo thành 1 âm tiết, và trong nghe và nói tiếng Anh, nắm vững về âm tiết giúp bạn tự tin hơn rất nhiều.
Ví dụ, khi âm /oʊ/ kết hợp với âm /l/ trong từ “old” thì nghe sẽ giống như “ô-l” thay vì “âu-l” (như các bạn thường phát âm sai). Xem video:
Số lượng âm tiết trong tiếng Anh mặc dù lớn, nhưng cũng tương đối giới hạn, bạn có thể luyện nghe và phát âm dựa trên những âm tiết, ví dụ, khi bạn làm quen với âm tiết /aʊnd/, bạn sẽ dễ dàng nghe và phát âm các từ như: sound, hound, found, found…
NGHE VÀ NHẬN DIỆN ĐƯỢC ÂM
Nếu bạn chỉ “biết” về IPA, việc học âm của bạn mới được 1/3 quãng đường. Người học về âm phải xây dựng khả năng nghe và nhận diện âm, kỹ năng này rất quan trọng cho khả năng nghe tiếng Anh.
Ví dụ, khi nghe tiếng Anh và gặp phải 1 từ bạn không “giải mã” được, bạn có thể tự hỏi: “từ này có mấy âm tiết, trọng âm rơi vào đâu, âm tiết được nhấn trọng âm nguyên âm là gì…”.
Khi mình dạy nghe, một trong những kỹ năng quan trọng là “bắt từ khóa”, những học viên có khả năng phát âm và nhận diện âm tốt thường sẽ tiến bộ rất nhanh. Lý do là họ ngay lập tức có thể xác định được các âm trong từ, nhắc lại gần như hoàn hảo từ đó. Sau đó, họ có thể đọc các âm họ nhận diện được vào phần mềm nhận diện giọng nói “speech-to-text”, và biết được từ họ nghe không ra.
Từ đó, họ có thể xác định được từ mình không nghe được là từ mới, hay là từ cũ mà họ đã phát âm không chính xác.
Ngắn gọn thì nếu học phát âm xong, bạn sẽ có một đôi tai “thính” hơn. Khi nghe một từ bất kỳ, bạn có thể nhận diện được tương đối chính xác đó là âm gì.
Để có thể luyện nghe và nhận diện những âm tương tự, bạn có thể sử dụng phần mềm minimal pairs: https://moonesl.vn/hoc-phat-am-tieng-anh-minimal-pairs…/
PHÁT ÂM ĐƯỢC ÂM
Đây là bước cuối cùng của học IPA – bạn phải phát âm được âm tương đối chính xác. Điểm tốt là bạn có thể sử dụng phần mềm speech-to-text để kiểm tra phát âm của mình có chính xác không:
Ví dụ, đơn giản nhất, bạn có thể đọc các cụm: sit – seat, bat – bath. Hoặc đọc cả câu: she wants to live/leave. Hoặc: I love/loved him so much.
Tóm lại, người học phát âm sẽ có 3 cái lợi lớn:
– Biết được về hệ thống âm
– Nghe và nhận diện được âm
– Phát âm tiếng Anh chuẩn và tự nhiên
Mỗi khía cạnh ở trên: nhận thức – nghe – phát âm, đều sẽ giúp người học tiếng Anh nâng cao khả năng nghe và nói tiếng Anh một cách đáng kể.
Đó là lý do phát âm tiếng Anh có thể không phải là con đường duy nhất giúp bạn tự tin giao tiếp tiếng Anh,…
Nhưng nó là con đường ngắn nhất và nhanh nhất.Tác giả: Quang Nguyễn
