Bạn muốn học phát âm tiếng Anh, hãy bắt đầu từ kỹ năng nghe tiếng Anh và tập nhận diện âm thay vì bắt đầu từ học khẩu hình.
Nhiều người khi học phát âm thường mắc phải một sai lầm: tập trung quá nhiều vào cách đặt miệng và lưỡi. Tất nhiên điều này là cần thiết, nhưng không phải yếu tố quan trọng nhất.
1. Học phát âm tiếng Anh bắt đầu từ nghe
Nếu từng tự học phát âm, bạn có thể thấy khi nhìn vào sách, hay thậm chí video, mình không thể bắt chước miệng/lưỡi của người ta được. Hoặc có cảm giác mình bắt chước đúng vị trí miệng, lưỡi, nhưng không thể làm âm cho đúng được. Bí quyết nằm ở chỗ bạn phải bắt đầu từ khả năng nghe.
Nghe để nhận diện âm (IPA) đúng
Một điều dễ thấy là, nếu không nghe được bạn sẽ không thể bắt chước được đúng âm. Mỗi ngôn ngữ có một hệ thống âm riêng, và có những âm tồn tại ở ngôn ngữ này, nhưng không tồn tại trong ngôn ngữ khác. Trong tiếng Anh, có rất nhiều âm không tồn tại trong tiếng Việt, đơn giản là âm “i” trong từ sit hay âm “j” trong từ job. Hay các âm final sounds, ví dụ âm /g/ trong từ dog.
Bài viết liên quan: Bảng phiên âm tiếng Anh Mỹ (IPA)
Kỹ năng nghe tiếng Anh đóng vai trò quan trọng trong việc nhận diện âm để phát âm đúng. Những âm này, bản thân người Việt Nam từ nhỏ đã không được nghe, nên là những âm rất “xa lạ”. Phần lớn mọi người khi nghe những âm này đều “gắn” nó với một âm quen thuộc trong tiếng mẹ đẻ của mình, hoặc đơn giản là không phát âm đó. Kết quả là bạn vừa không nghe được người bản xứ nói gì (vì cứ nghĩ từ “sit” thì đọc là sít); mặt khác nói cho người nước ngoài họ cũng không hiểu được. Giống người nước ngoài học tiếng Việt vậy, nói rất khó nghe.
Để học phát âm tốt, việc đầu tiên người học cần làm là nghe và nhận diện âm. Cần nhận biết được sự khác biệt giữa âm “i” trong từ SIT và trong từ SEAT. Âm “s” trong từ TOPS và âm “z” trong từ TODS… Thông qua việc nhận diện âm, người học cũng nắm được hệ thống âm Anh Mỹ. Do đó, có thể đọc chính xác, ví dụ, từ “goat” là/goʊt/ chứ không phải là “gốt”, vì tiếng Anh không có âm /ô/.
Nghe để cảm nhận âm cuối
Âm cuối là một vấn đề cực kỳ nan giải với nhiều người học Việt Nam. Người học thường có xu hướng nuốt âm cuối hoặc đọc rõ từng âm cuối. Hai cách đều không chính xác và tự nhiên.
Cách xử lý sai dẫn tới hệ quả là bạn nói hoài người ta không hiểu được.
Bài viết liên quan: Âm cuối trong tiếng Anh
Nghe để cảm nhận trọng âm
Tiếng Việt từ nào cũng có 1 âm tiết, tiếng Anh thì khác. Do đó, trọng âm là vấn đề nan giải với nhiều người học, vì không biết làm thế nào để nói đúng trọng âm.
Có nhiều bí quyết được đưa ra, khi nhấn trọng âm, bạn thêm dấu sắc vào âm được nhấn chẳng hạn. Hậu quả là khi nói tiếng Anh nghe nó luôn sai sai và ngang ngang.
Trọng âm được học dễ nhất qua việc nghe, cảm nhận và bắt chước. Và nếu bạn có 1 người thầy hướng dẫn cách để nhấn trọng âm cho đúng thì thật tuyệt vời. Người thầy ấy sẽ NGHE bạn, sửa lỗi cho bạn, đọc mẫu cho bạn NGHE, để bạn có thể nói đúng và chuẩn.
Bài viết liên quan: trọng âm trong tiếng Anh
Nghe để cảm nhận “âm nhạc của ngôn ngữ”
Bạn có bao giờ thấy mình nói tiếng Anh ngang phè phè, còn người ta nói lên lên xuống xuống. Đó chính là “rhythm” – âm nhạc của ngôn ngữ.
Bạn có thể học lý thuyết để biết được từ nào nên nhấn, từ nào không. Nhưng bạn sẽ chỉ “master” được khi bạn nghe đủ. Hãy tưởng tượng tiếng Anh như 1 bài hát, nếu bạn nghe bài hát quá nhiều lần, khi bạn cất giọng, ít ra là nghe cũng không bị sai nhạc nhiều, phải không?
Bài viết liên quan: Giai điệu trong tiếng Anh
Nghe để cảm nhận ngữ điệu, nối âm, nuốt âm, giảm âm, biến âm…
2. Học phát âm tiếng Anh là gì?
Nghe chính là nền tảng của học phát âm. Trên nền tảng đó, bạn sẽ học các nội dung của phát âm tiếng Anh bao gồm: âm, âm cuối, trọng âm, giai điệu (rhythm), ngữ điệu (intonation), nối âm, nuốt âm, giảm âm, biến âm…
Để hiểu về các nội dung phát âm tiếng Anh, bạn đọc bài này nhé: phát âm tiếng Anh là gì
3. Kết luận
Một điểm khởi đầu chính xác sẽ giúp bạn nắm được bí quyết của việc học phát âm, vì thế bạn hãy luyện nghe tiếng Anh thật nhiều để có thể cảm nhận được cách phát âm chính xác nhé.
Bạn vẫn sẽ phải học về âm (IPA), trọng âm, giai điệu, ngữ điệu… nhưng hãy luôn học nó trên nền tảng là nghe chứ không phải lý thuyết. Luôn cảm nhận: cách đọc này có đúng không, có giống như thầy cô nói trên lớp không, mình có nói giống như vậy được không…
Khi bạn có kiến thức phát âm tiếng Anh chuẩn, và biết cách luyện nghe, cả 2 sẽ hỗ trợ lẫn nhau. Có một điều chắc chắn: bạn sẽ không thể học phát âm mà thiếu đi việc luyện nghe.